Ođasnuvvi sámediggeláhka váfista sápmelaččaid iešmearridanrievtti
Ráđđehus attii odne riikkabeivviide árvalusa sámediggelága rievdadusaid várás. Árvalusa ulbmilin lea ovddidit sápmelaččaid iešmearridanrievtti ollahuvvama sihke buoridit sápmelaččaid gielaset ja kultuvrraset iešstivrema ja sámedikki doaibmaeavttuid.
Árvalus ollahuhttá Petteri Orpo ráđđehusprográmma girjema, man mielde ráđđehusa árvalus sámediggelágas addojuvvo jagi 2023 loahpa rádjái kansliijahoavda Pekka Timosa doaibmagotti barggu vuođul ovttasdoaibmama mielde Sámedikkiin. Maiddái vuođđoláhkaváljagoddi lea gáibidan, ahte árvalus sámediggelágas addojuvvo riikkabeivviide dakkaviđe válgaáigodaga álggus.
Sámedikki čoakkán lea dohkkehan mannan válgaáigodagas addojuvvon, man vuođđočovdosat bohtet dán árvalusa sisa. Ráđđádallamiin Sámedikkiin lea olahuvvon oktasašipmárdus maiddái ođđa árvalusas. Vuođđolága áššedovdit atne mannan ráđđehusáigodagas addojuvvon árvalusa vuođđočovdosiid áššáigullevažžan. Dál addojuvvon árvalus čuovvu vuođđočovdosiid Timosa doaibmagotti mielde.
Ovttasdoaibman- ja ráđđádallangeatnegasvuohta, mii gullá árvalussii, lea ožžojuvvon máhcahaga geažil geahpiduvvon. Dan oktavuođas leat sihkkojuvvon sierra sámi kultuvrra geahnohuhttingielddut sihke čuoggát, mat gusket váikkuhusaid árvvoštallama geatnegasvuođaid. Dasa lassin meannudeapmi ovttasdoaibmamis lea dievasmahttojuvvon njuolggadusaiguin, maid ulbmilin lea sihkkarastit áššiid njuovžilis gieđahallama earenoamážit hohpolaš áššiin. Sámediggi galgá eiseválddi bidjan mearrebeaivvi rádjái almmuhit mielalašvuođa ráđđádallat áššis. Mearreáigi galgá leat govttolaš ja das sáhttá váldit vuhtii ášši hohpolašvuohta.
Árvalussii lea maid lasihuvvon sámedikki evttohan sámedikki čoakkádusa njuolggadus. Dasa lassin árvalussii lea muhtin osiin dárkkistuvvon ja ákkastallamat dievasmahtton. Árvalusa guovddáševttohusat:
- Válgalogahallamii merkema eavttut ođasnuhttojuvvojit. Boahttevuođas válgalogahallama oasil lea gažaldat dušše rievttis jienastit ja vuolgit evttohassan sámediggeválggain iige das, gii sáhttá adnojuvvot sápmelažžan. Válgalogahallamii merkema kritearat dávistivčče maid Ruoŧas ja Norggas oamastuvvon vuolggačuoggáid, mat vuođđuduvvet gillii
- Iehčanas ja sorjjasmeahttun nuppástusohcanlávdegoddi doaimmalii vuosttaš nuppástusohcanceahkkin áššiin, mat gusket válgalogahallama sámedikki stivrra sajis
- Eiseválddiid ráđđádallangeatnegasvuohta čielggasmahttojuvvo. Ovttasbargan- ja ráđđádallangeatnegasvuohta ii velge atte vetorievtti sámediggái, muhto gažaldat lea meannudanvuohkenjuolggadusain
- Válggaid áigedávvalat ja válgameannudeamit buoriduvvojit ee. nu ahte álkiduvvo jienasteapmi sámediggeválggain.
Suoma vuođđolága mielde sápmelaččain lea ruovttuguovllustis iešstivren, mii guoská giela ja kultuvrra. Sámediggi ovddasta sápmelaččaid áššiin, mat gullet dan bargguide. Dáláš sámediggeláhka lea jagis 1995 ja lea ee. válganjuolggadusaid oasil boarásnuvvan. Suopma lea ožžon moaitámušaid ON olmmošriektesoahpamušaid bearráigeahčči orgánain sápmelaččaid álbmot- ja politihkalaš rivttiid rihkkumis. Árvalusa ollahuvvama mielde Suoma láhkaásaheapmi árvvoštallojuvvo leat soabalašvuođas riikkaidgaskasaš olmmošriektesoahpamušaiguin ja váldit vuhtii riikkaidgaskasaš rievtti dásis dáhpáhuvvan ovdáneami.
Lágat leat dárkkuhuvvon boahtit vuoibmái 1.7. 2024.
Lassidieđut:
ossodathoavda Johanna Suurpää, t. 0295 150 534, [email protected]
láhkaásahanráđđi Yrsa Nyman, t. 0295 150 293, [email protected]
Uutisen pohjoissaamenkielistä käännöstä on korjattu 14.12.2023 klo 14.30 niin että esitys-sanan käännös ovdanbuktojupmi on korvattu termillä árvalus.